Gorczyca jest jedną z najpopularniejszych roślin stosowanych na poplon w Polsce. Jej uprawa, szczególnie jako międzyplon, ma wiele korzyści dla użyźnienia gleby, zarówno w zakresie wzbogacania jej w substancje organiczne, jak i poprawy struktury oraz ochrony przed erozją. Z artykułu dowiesz się, kiedy siać gorczycę na poplon, jakie są optymalne warunki uprawy oraz jakie korzyści niesie ze sobą ten sposób nawożenia.
Gorczyca na poplon – kiedy siać?
Gorczyca biała (Sinapis alba) jest najczęściej wykorzystywana w Polsce na poplon. Termin siewu gorczycy zależy od celu uprawy oraz warunków klimatycznych i glebowych. Zazwyczaj gorczycę na poplon sieje się po zbiorze zboża lub rzepaku, co daje możliwość wykorzystania jej jako międzyplonu ścierniskowego.
Optymalny termin siewu gorczycy na poplon przypada na koniec sierpnia lub początek września. W przypadku późniejszego siewu, np. najpóźniej pod koniec października, gorczyca może nie zdążyć w pełni się rozwinąć przed zimą, co wiąże się z uzyskaniem mniejszej ilości masy zielonej. Jednak nawet w przypadku siewu w październiku, gorczyca ma szansę spełnić swoją rolę jako zielony nawóz, pod warunkiem że zabieg przyorania zostanie wykonany w chwili, gdy rośliny są jeszcze zielone.
Jak uprawiać gorczycę na poplon?
Uprawa gorczycy na poplon nie jest skomplikowana, ale wymaga przestrzegania kilku kluczowych zasad agrotechnicznych, aby uzyskać jak najlepsze plony.
Gleby i stanowisko
Gorczyca najlepiej rośnie na glebach lekkich i średnich, ale dobrze radzi sobie również na glebach cięższych. W przypadku gleb lżejszych, gorczyca szybciej rozwija system korzeniowy, co przyczynia się do lepszego zagospodarowania składników pokarmowych i poprawy struktury gleby. Warto pamiętać, że gorczyca jest rośliną jarych, więc jej okres wegetacji jest stosunkowo krótki.
Przygotowanie gleby i siew
Przed siewem gorczycy należy wykonać odpowiednie przygotowanie gleby, w tym zabiegi przedsiewne takie jak orka lub uprawa ścierniskowa. Głębokość siewu gorczycy powinna wynosić 1-2 cm, co zapewnia szybkie kiełkowanie nasion i równomierny wzrost roślin.
Normy wysiewu gorczycy na poplon wynoszą zazwyczaj 20-25 kg nasion na hektar, w zależności od rodzaju gleby i warunków atmosferycznych. Rozstawa rzędów powinna wynosić 12-15 cm, co pozwala na uzyskanie równomiernego pokrycia powierzchni pola zieloną masą.
Tabela roślin uprawianych jako międzyplon albo poplon
| Gatunek Rośliny | Rodzaj | Optymalny Termin Siewu | Uwagi |
| Gorczyca biała (Sinapis alba) | Roślina jara | Sierpień – początek września | Szybko rośnie, idealna na gleby lekkie i średnie. Przyorać przed kwitnieniem. |
| Facelia błękitna (Phacelia tanacetifolia) | Roślina jara | Koniec lipca – połowa sierpnia | Dobra na gleby lżejsze, szybko tworzy dużą masę zieloną. |
| Gryka (Fagopyrum esculentum) | Roślina jara | Lipiec – sierpień | Wymaga gleb lekkich, dobrze radzi sobie w mieszankach z innymi roślinami. |
| Łubin żółty (Lupinus luteus) | Roślina jara | Kwiecień – maj | Poprawia żyzność gleby, wiąże azot. Wymaga gleb lekkich. |
| Peluszka (Pisum sativum subsp. arvense) | Roślina jara | Kwiecień – maj | Dobra w mieszankach z owsem, wzbogaca glebę w azot. |
| Owies (Avena sativa) | Roślina jara | Kwiecień – maj | Nadaje się na gleby lekkie, poprawia strukturę gleby. |
| Rzepak ozimy (Brassica napus subsp. napus) | Roślina ozima | Sierpień | Wymaga żyznych gleb, dobrze radzi sobie w chłodniejszych warunkach. |
| Żyto ozime (Secale cereale) | Roślina ozima | Wrzesień – październik | Toleruje różne typy gleb, dobrze znosi niskie temperatury. |
| Bobik (Vicia faba) | Roślina jara | Kwiecień – maj | Wzbogaca glebę w azot, wymaga gleb średnio ciężkich. |
| Seradela (Ornithopus sativus) | Roślina jara | Kwiecień – maj | Idealna na gleby piaszczyste, wzbogaca glebę w azot. |
Korzyści z uprawy gorczycy na poplon
Gorczyca zaorana jako zielony nawóz może zastąpić nawożenie organiczne, takie jak obornik. Przypadku siewu gorczycy w odpowiednim terminie, rośliny wytwarzają dużą ilość zielonej masy, którą można przyorać, wzbogacając glebę w substancje organiczne. Dzięki temu, gorczyca wpływa na poprawę żyzności gleby oraz zwiększa zawartość próchnicy, co jest szczególnie ważne na glebach ubogich.
Właściwości fitosanitarne
Gorczyca posiada także właściwości fitosanitarne, które mogą pomóc w ograniczeniu występowania chorób i szkodników w glebie. Szczególnie korzystne jest jej działanie mątwikobójcze, co jest istotne w gospodarstwach, gdzie uprawia się rośliny z rodziny kapustowatych, takie jak rzepak. Uprawa gorczycy w międzyplonie może zmniejszyć populację mątwika i innych szkodników, co przekłada się na zdrowsze plony w kolejnych latach.
Ochrona przed erozją i wymywaniem składników pokarmowych
Gorczyca uprawiana jako międzyplon ścierniskowy skutecznie chroni glebę przed erozją, szczególnie na polach o dużym nachyleniu. Jej szybki wzrost i rozwinięty system korzeniowy zapobiegają wymywaniu składników pokarmowych z gleby, co jest istotne w przypadku intensywnej gospodarki rolnej.
Nawożenie gorczycy
Nawożenie gorczycy zależy od jakości gleby oraz planowanej uprawy roślin następczych. W przypadku uprawy na glebach ubogich w składniki pokarmowe, zaleca się zastosowanie nawożenia azotowego w ilości 30-50 kg N/ha, co wspiera rozwój roślin i zwiększa ilość wytworzonej zielonej masy.
Gorczyca dobrze reaguje również na nawożenie mineralne, szczególnie w kontekście fosforu i potasu. W przypadku, gdy planujemy przyoranie gorczycy jako zielony nawóz, można ograniczyć nawożenie mineralne na rzecz obornika, którego dawka wynosi zazwyczaj 20 ton na hektar.
Agrotechnika gorczycy
Prowadzenie uprawy gorczycy na poplon wymaga przestrzegania kilku podstawowych zasad agrotechnicznych. Kluczowe znaczenie ma termin siewu oraz sposób przygotowania gleby. W zależności od struktury zasiewów w gospodarstwie, gorczycę można uprawiać jako czysty siew lub w mieszankach z innymi roślinami, takimi jak facelia, gryka czy zboża.
Głębokość przyorania gorczycy powinna wynosić 20-25 cm, co pozwala na pełne wykorzystanie zielonej masy jako nawozu organicznego. Ważne jest również, aby zabieg wykonać w chwili, gdy rośliny są jeszcze zielone, co zapewnia maksymalną ilość wprowadzonych do gleby składników pokarmowych.
Wybór odmiany gorczycy
Wybór odpowiedniej odmiany gorczycy jest istotny, szczególnie w kontekście warunków glebowych i klimatycznych panujących w danym regionie. Niektóre odmiany gorczycy białej są bardziej odporne na suszę, co jest korzystne na glebach lżejszych, gdzie dostępność wody może być ograniczona. Ważne jest również, aby wybierać odmiany o krótkim okresie wegetacji, co pozwala na skuteczne wykorzystanie gorczycy nawet w późniejszym terminie siewu.
Gorczyca na poplon to doskonały sposób na poprawę jakości gleby oraz zwiększenie plonów roślin następczych. Odpowiedni termin siewu, przygotowanie gleby oraz właściwe nawożenie to kluczowe elementy sukcesu w uprawie gorczycy. Przyoranie gorczycy jako zielony nawóz przynosi liczne korzyści, takie jak wzbogacenie gleby w substancje organiczne, poprawa struktury gleby oraz ochrona przed erozją i wymywaniem składników pokarmowych. Gorczyca jest również skutecznym narzędziem w walce z chorobami i szkodnikami, co czyni ją wartościowym elementem w nowoczesnym gospodarstwie rolnym.
